Voor- en nadelen van e-learning

E-learning heeft een aantal voor- en nadelen. Overigens zijn deze voor- en nadelen niet voor elke organisatie aan de orde.


Voordelen

Flexibiliteit 
Lerenden hebben tot 24 uur en zeven dagen per week toegang tot de leeromgeving.  Werknemers hebben toegang tot trainingsmogelijkheden waar en wanneer ze maar willen, thuis of op het werk. Het leermateriaal kan gemakkelijk in ‘brokjes’ worden verdeeld, waardoor de cursist de stof beter naar eigen behoefte kan opnemen. Het is mogelijk dat lerenden plaats- en tijdonafhankelijk leren, en dat ze precies datgene leren wat ze nodig hebben, op het moment dat ze het nodig hebben (just-in-time, just enough).


Besparing trainingstijd

Bij klassikale trainingen moeten alle lerenden evenveel tijd besteden aan de training. Bij e-learning kunnen lerenden beter in eigen tempo leren en net zo veel tijd aan de training besteden, als zij dat nodig hebben. Snelle lerenden zullen daardoor minder tijd besteden aan de training.


Besparing reistijd en reis- en verblijfskosten

Dankzij e-learning hoeven lerenden minder te reizen om deel te nemen aan cursussen of opleidingen. Ze geven ook minder geld uit aan reis- en verblijfskosten. Dit voordeel is kleiner naarmate lerenden minder ver hoeven te reizen om aan een cursus of training deel te nemen.


Secundaire processen verbeteren

Er zijn organisaties die ICT vooral inzetten om de administratieve processen rond cursussen en trainingen op een effectieve en efficiënte manier vorm te geven. Denk daarbij aan de work flow rond het aanvragen van toestemming voor het volgen van een training, en de afhandeling van deze aanvraag.


Sneller leren

Dankzij e-learning is het mogelijk om meer medewerkers in kortere tijd te trainen. Je kunt met één trainer meer cursisten bereiken dan voorheen, omdat je trainer en cursisten niet meer bij elkaar hoeft te brengen in één ruimte. Daardoor kunnen werknemers ook bijvoorbeeld sneller verplichte leerstof tot zich nemen (bijvoorbeeld als gevolg van nieuwe wetgeving). E-learning leidt dan tot concurrentievoordelen.


Actuele, consistente, kennis

Trainers kunnen het cursusmateriaal makkelijk up-to-date houden door in een handomdraai voor een geheel netwerk een aanpassing te doen, waardoor de werknemers toegang hebben tot de meest actuele informatie. Het voordeel is ook dat alle medewerkers dezelfde informatie gepresenteerd krijgen. Bij face-to-face cursussen kan de inhoud per trainer variëren.Geavanceerde web-based leerstof is overigens minder gemakkelijk te wijzigen.


Didactische voordelen

Een belangrijke winst van e-learning, is het feit dat het mogelijk is met ICT een rijkere leeromgeving te maken. Daar zijn veel voorbeelden van te geven. Via ICT kun je onder andere in contact komen met experts en bronnen waar je anders veel moeilijker toegang toe zou hebben. Daarnaast is het mogelijk om geautomatiseerd voortgangstoetsen af te nemen. Ook kunnen meer deelnemers en actievere rol hebben bij online discussies dan bij face-to-face discussies. Via simulaties en games kunnen lerenden in een veilige omgeving leren om gaan met complexe problemen, hun risico's en onzekerheden. Door complexe vraagstukken te visualiseren, kunnen zij meer betekenis aan verbinden (wat een belangrijke voorwaarde voor leren is).
Een laatste voorbeeld is dat je leren volgens verschillende leerstijlen via een elektronische leeromgeving mogelijk kun maken.


Werken en leren integreren

Dankzij e-learning kunnen medewerkers op verschillende locaties gemakkelijker werken aan een gezamenlijk nieuw project en ICT gebruiken om informatie op te zoeken en om met elkaar te communiceren. Leren en werken vinden geïntegreerd plaats. Je kunt bijvoorbeeld een rapport via ICT toegankelijk maken, zodat iedereen het kan aanpassen en commentaar kan toevoegen. Een ander voorbeeld is dat medewerkers snel databases of collega’s kunnen raadplegen als zij een probleem in hun werk tegen komen.


Samenwerkend leren

Leren is een sociaal proces, waarbij interactie, communicatie en samenwerken een cruciale rol spelen in de kennisverwerving en –ontwikkeling van lerenden. Daarnaast is belangrijk dat  leren plaats vindt in een relevante, complexe en flexibele, authentieke omgeving. Lerenden kunnen daardoor kennis beter kunnen transformeren naar relevante, andere situaties. Dankzij ICT kunnen krachtige, flexibele, leeromgevingen worden vormgeven waarin lerenden samen kunnen leren.


Competentiegericht leren
 
Cursisten kunnen met behulp van ICT ook competentiegericht leren. Ze doen eerst een test om te zien welke competenties ze kunnen verbeteren en op basis daarvan kan de e-learning cursus starten.


Klantenbinding

E-learning kan ook worden gebruikt als extra service voor klanten, en dus voor klantenbinding. Bijvoorbeeld bij relatief ingewikkelde producten als een elektronische agenda kunnen klanten een cursus via internet doen om de functionaliteit van het apparaat te leren gebruiken.


Nadelen

Vereiste houding en vaardigheden 
E-learning doet een fors beroep op de werkdiscipline van de cursist. Met andere woorden, het vraagt een hoge inzet en een goede motivatie. Ook behoort een cursist te beschikken over ICT-vaardigheden. Dit betekent dat hij in ieder geval goed overweg moet kunnen met internet.


Voorkeur voor leren

De meeste mensen leren het liefste via persoonlijke contacten. Diverse onderzoeken wijzen uit dat lerenden ICT vermijden, als het even kan. Dit nadeel wordt waarschijnlijk minder naarmate degenen die zijn opgegroeid met de computer en Internet deel nemen aan opleidingen (“net generation”). Maar ook dan is het de vraag of men ook graag via Internettechnologie wil leren. In de praktijk blijkt bijvoorbeeld dat ICT-ers ook het liefste face-to-face trainingen volgen, omdat men al de hele dag met ICT werkt.


Weerstanden

De invoering van e-learning leidt tot een andere manier van leren. Docenten en trainers zullen op een andere manier moeten gaan werken en zijn daartoe lang niet altijd bereid. Bijvoorbeeld omdat zij niet geloven dat goede leerresultaten met e-learning kunnen worden bereikt of dat de kosten niet opwegen tegen de baten. In vergelijking met face-to-face leersituaties zijn zij minder goed in staat om te variëren in leerinhouden en werkvormen. Verder zullen trainers weerstand tegen e-learning hebben als deze manier van leren leidt tot een hogere werkdruk. Dankzij e-learning kun je als trainer immers meer lerenden begeleiden.


Leren in eigen tijd?

Een werkgever vindt het ongetwijfeld prachtig dat zijn werknemers niet meer overdag naar een cursus moeten, maar de lerenden zelf zullen minder gemotiveerd om in eigen tijd te gaan leren terwijl men nu in de tijd van de baas een cursus mag volgen.


Contentontwikkeling duur

Het ontwikkelen van kwalitatief goede online leerstof is nog steeds arbeidsintensief en dus duur. Vooral wanneer een bedrijf met e-learning een specifiek probleem wil oplossen, waarvoor zij een maatwerk toepassing nodig heeft, hangt daar een flink prijskaartje aan. In de praktijk komt het daarom ook voor dat kwalitatief minder goede content wordt gebruikt. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van het leren.
Wel komen de laatste tijd steeds meer applicaties op de markt waarmee het eenvoudiger (en dus goedkoper) is om kwalitatief goede online leerstof te ontwikkelen.


Ouderwets leren

Het is niet eenvoudig om met behulp van ICT een krachtige, flexibele leeromgeving te ontwikkelen, waar lerenden samen leren. Dat leidt er toe dat vormen van e-learning worden gebruikt die eigenlijk gebaseerd zijn op gedateerde opvattingen over leren.


Niet altijd geschikt

Het is niet mogelijk om alle leerdoelen te bereiken met e-learning. Wie durft  bijvoorbeeld zijn blinde darm te laten verwijderen door een arts die online geleerd heeft te opereren? 


Investeringen

E-learning vraagt om hoge investeringen van een organisatie. In de eerste plaats zal de organisatie in hard- en software en bandbreedte moeten investeren. Op de tweede plaats zullen medewerkers ruimtes ter beschikking moeten hebben waar zij ongestoord via een computer kunnen leren. Op de derde plaats vraagt e-learning om flexibiliteit van systeembeheerders. De beveiliging zal zodanig moeten worden ingesteld dat de e-learning omgeving zonder problemen gebruikt kan worden. Bovendien is de techniek die binnen e-learning programma’s wordt gebruikt nog steeds onvoldoende gestandaardiseerd, waardoor het niet altijd mogelijk is om de programma’s te gebruiken op een simpele pc (er worden bijvoorbeeld verschillende plug ins en cookies gebruikt).


Samenvattend

De inzet van e-learning kan leiden tot een meer effectieve en goedkopere manier van leren. Of dit het geval is, is onder meer afhankelijk van de kwaliteit van e-learning en van de schaalgrootte waarop leren plaats vindt. Ook geldt dat kostenbesparingen en de mate van flexibiliteit verminderen als meer gebruik wordt gemaakt van mengvormen van face-to-face en online leren.

 

Zie ook:

Wat is e-learning?
Vormen van e-learning
Woordenlijst
Achtergrondartikelen van marktspelers